Với danh sách đồ sộ những trân phẩm được săn đón nhiệt tình ở mọi phiên đấu giá hay các cửa hàng trên toàn thế giới, Lalique khiến người yêu pha lê choáng ngợp trước kỹ thuật chế tác đa dạng và điêu luyện của hãng. Một trong những phương pháp chế tác pha lê đáng tự hào nhất của Lalique chính là lost-wax, kỹ nghệ đã tạo nên nhiều tạo tác say đắm lòng người xứng với danh xưng bậc thầy thủ công của hãng.
Từ lửa đỏ lò nung…
Lost-wax, hay đúc mẫu chảy, là tên chỉ kỹ thuật chế tác những chi tiết đặc biệt phức tạp, thường có kích thước lớn và độc đáo. Nhà Lalique, hay chính bậc thầy khởi thủy René Lalique đã sử dụng phương pháp này mãi cho tới những năm 1930 khi sử dụng khuôn thạch cao dùng một lần thay vì khuôn bằng gang/ thép thường thấy.
Để tạo nên một món đồ pha lê bằng phương pháp đúc mẫu chảy, các nghệ nhân sẽ bắt đầu từ việc chế tạo hai khuôn dẻo: một để định hình mặt ngoài của thành phẩm, chiếc còn lại để tạo hình mặt trong. Tính linh hoạt của khuôn cho phép người nghệ nhân chế tác những hình dạng phức tạp nhất, như từng đường gân trên đôi cánh một con ve sầu hay lớp lông sống động của tượng thú pha lê. Khi đổ sáp vào bộ khuôn kể trên, nó sẽ mang chính xác dạng thức của tạo tác pha lê được kỳ vọng.
Bức tượng sáp sau đó được đặt vào trong một khuôn thạch cao chịu lửa. Người ta sẽ nung chảy sáp và rút đi, sau đó dùng một cốc thạch cao khác để đổ pha lê ở dạng nung lỏng chảy vào trong khuôn đúc giờ đã bỏ trống – tất cả được thực hiện trong lò nung và được kiểm soát cực kỳ cẩn thận.
Khối thạch cao sau đó được làm nguội dần và bị loại bỏ. Trong quá trình này, nếu khuôn thạch cao có hư hại – đồng nghĩa với mảnh pha lê đang được thai nghén bên trong bị ảnh hưởng, người thợ thủ công với quy chuẩn của Lalique sẽ buộc phải hủy đi và thực hiện lại từ đầu.
Sau đó, từng mảnh pha lê sẽ được chuyển đến các xưởng chế tác nguội tại Pháp (tên gọi này nhằm phân biệt với khâu chế tác với nhiệt độ cao trước đó) để hoàn thiện. Tại đây, ⅔ công đoạn hoàn thiện tác phẩm sẽ được thực hiện với việc cắt, đục hoặc xử lý bằng cắt bỏ chi tiết dư thừa (thường xuất hiện khi đổ pha lê vào khuôn), đánh bóng, chải satin. Do đó, mỗi kiệt tác pha lê được Lalique chế tác bằng phương pháp lost-wax đều là độc nhất vô nhị, mỗi chiếc sẽ là phiên bản duy nhất của chính nó tồn tại trên thế giới.
Tới những kiệt tác độc bản
Do tính chất “duy nhất” của thành phẩm và độ phức tạp, tốn kém của việc dùng khuôn thạch cao mà phương pháp đúc mẫu chảy đôi khi được sử dụng để chế tác những sản phẩm phiên bản giới hạn. Một trong những tạo tác như vậy của Lalique phải kể tới bộ sưu tập Gấu Trúc – Panda Collection được hãng kết hợp cùng nghệ sĩ Han Meilin chế tác. Gấu trúc – quốc bảo của Trung Quốc, đồng thời cũng là món quà từng được người Trung tặng cho chính phủ Pháp – được nghệ sĩ Han Meilin tái hiện trên nền pha lê cao cấp của Lalique bằng cặp đôi Gấu trúc Yuan-Yuan và Meng-Meng. Với đường nét tròn trịa và gợi tả khí chất điềm tĩnh, đáng yêu, Gấu trúc
hiện lên nguyên dạng như một sinh vật đã có hơn 3000 năm lịch sử ngự trị tại Trung Quốc thông qua nhiều văn bản cổ đại cho tới nhiều tạo tác nghệ thuật.
Khí chất dịu dàng toát lên từ dáng vẻ tròn trịa của chú Gấu trúc pha lê ngay lập tức quyến rũ lấy ánh nhìn của người chiêm ngưỡng. Bắt trọn khoảnh khắc đáng yêu độc đáo của cuộc sống tự nhiên, từng cử chỉ chải chuốt hay nô đùa của bộ đôi Gấu Trúc Yuan-Yuan và Meng-Meng bước ra từ trí tưởng tượng phong phú của Han Meilin và thành hình với thế giới quan hồn nhiên, tinh tế như trẻ thơ của ông. Được chế tác với số lượng giới hạn: Chỉ 55 chiếc cho mỗi mẫu, bộ sưu tập Panda Collection chính là minh chứng cho khả năng chế tác điêu luyện và độc đáo của Lalique thông qua phương pháp lost-wax – đúc mẫu chảy.
Cùng chiêm ngưỡng quá trình “thai nghén” một chú Gấu trúc dễ thương bằng thứ pha lê thượng phẩm của Lalique với video dưới đây:
